Shillong: Mynta ka sngi ki paidbah kiba don ha niam Khasi tynrai ki la tuid sha ka jingiaid paidbah na Madan Iewrynghep sha madan Weiking ha ka lyngkhuh snem ba 126 snem ka Seng Kut Snem.
Ka khubor jong ka Seng Kut Snem ka dei ban phah sha ka pyrthei ka long ban ieng iada na ka bor jong kiwei kiba nabar kiba thmu ban pynngop bad ban khynra ia ka jingngeit tynrai jong u Khasi.
Haba kren ha kane ka sngi, u Assistant secretary ka Seng Khasi Kmie, bah Paia B Synrem ula pynpaw ia ka jingtynjuh ha ka jingiaid lynti jong ka Seng Khasi ha kine ki 126 snem ban iada bad ban pynneh ia ka niam ka rukom bad ka riti dustur tynrai u Khasi.
Ka Seng Khasi kam dei kaba ai niam thymmai hynrei la ai ia ka sap tip briew tip blei naduh ba wan sha kane ka pyrthei.
Ka jingtynjuh jong ka seng ka dei ka jingjah rngai noh ki deiti namar ka jingkynrei ka rong iapan bad ka jingtynneng ka la khate bad pynrngad ia ka deiti tynrai ban bud tynneng ia ka jong kiwei.
Ka jingeh ka dei ka jingpynthame bad pynsngewthuh bakla ia ka jingngeit niam Khasi da kiba ki ong ba ka dei ka jingngeit biej bad kane ka pynlehrain ia ki khun samla ban lehrain ban don ha niam tynrai hynrei sngew kmen ba mynta ki la kham shai bad sngewthuh.
U la ong ba ka donkam ban don ka thong na ka bynta ka dawbah ka jaitbynriew.
U la ong ba lada kam don shuh ka khein kur khein kha ha u Khasi, kan sa paw ka pap ka sang bad ka jingdon ka Seng Khasi ka la pynneh ia kane bad ki jinglong tynrai naduh ka put ka tem, ka siaw ka rwai, ka riam ka beit.
Ula kyntu ia kiba la heh la san ba kin hikai, bad btin lynti ia ki khun ki kti, ki hep barit ban aiti pateng la pateng ia ka deiti ka jaitbynriew bad ka long kaba donkam ia ki kmie ki kpa ban hikai ia la ki khun ki kti naduh ka rympei, ban kren ban niew kor ia ka ktien lajong hynrei sngewsih bad bynniaw ba ha kine ki sngi mynta, bun ki longiing mynta, kim pynshlur ia ki khun ban kren ktien Khasi bad kaba kham phylla ka long ba wat ia ki ksew ba ri ha ïing ruh ki kren da ktrien phareng.
Ka jingiaid paidbah na madan Iewrynghep shaduh madan Weiking, la sawa ryngkat ka bom ka ksing, ka phawar jong ki nongiaid kynthei bad shynrang.
Ka Seng Kut Snem ka dei ka sngi ban pynkynmaw bad ban pynrung ia ka mynsiem ieid ia ka jinglong tynrai ha ki pateng ban wan ioh ba ka jaitbynriew Khasi kan jah noh ha u snem 1899, la seng ia ka ‘Seng Khasi’.
Nalor ban pynneh bad ban iada ia ka jingshah hiar thma ha ki niam nongwei, ka Seng Khasi ka shim ruh na ka bynta ban kyntiew ia ka kolshor tynrai jong u Khasi, ki riti dustur kumba la saindur ki longshwa manshwa.
La don ruh ka jingshad ka jingtem jingput ha kane ka sngi ban kynmaw kyrpang ia kane ka sngi ba khraw jong ki riew ngeit tynrai ka niam Khasi.
Kiwei ba kren ki long u Dolloi ka Jowai u bah Puramon Kynjing bad la sam khusnam ruh sha ki riew rangbah ka seng.
Ka jingiaid lynti ka Seng Khasi hapdeng ka jingkhohruh khohram sha ka seng kut snem ba 126 snem
